Ender Şiar Argın Deniz Yılmaz Emperyalizm tartışmalarına dair literatür Marksizm ve uluslararası ilişkiler alanında önemli bir yer tutar. Lenin ve başucu kitabı “Emperyalizm, Kapitalizmin En Yüksek Aşaması” özel bir yere sahiptir. Luxemburg, Buharin’inki gibi “erken dönem kuramları”ndan sadece oluşan azgelişmişliğin teorisini yapan Amin ve Frank gibi teorisyenlerin başı çektiği Bağımlılık Okulu’na, onun geliştirilmiş bir formasyonu olan Wallersteincı Dünya Sistemleri […]
Alt-emperyalizm: kuramsal bir eleştiri
Türkiye gençliği, sekülerleşme ve laiklik
Ender Şiar Argın Türkiye gençliğinin eğilimleri, siyasal tercihleri, ideolojik yönelimleri, nitelikleri ya da olmayan özellikleri üzerine tartışmalar son dönemde iyice yaygınlaştı. Türkiye gençliğinin kalabalık nüfusu ve siyaset sahnesi üzerinde şimdilik oylarıyla kodlanan potansiyeli düne göre çok daha fazla dikkate alınıyor. Kuşak analizleri, gençlik sosyolojisi gibi gençlik araştırmalarında yoğunlaşan akademik kürsülerin artması, anket-araştırma şirketlerinin gençlik üzerine kamuoyu araştırmalarını yoğunlaştırması ve medya/iletişim […]
Marksizm ve insan doğası
Ender Şiar Argın ‘İnsan doğası’ kavramı gerek Marksist felsefede gerekse diğer düşünsel akımlarda veya bilim dallarında oldukça tartışmalı kavramlardan biri. “Marksizm gerçek hümanizmdir” diyen Sartre’dan anti-hümanist bilimsel Marksizm iddiasıyla Althusser ve yapısalcı akımlara, “çalışmak insan doğasına aykırıdır” diyen Gorz’dan insan bilincini ‘biyolojik verilerle’ açıklayan nörobiyolojistlere, toplumsal ilişkileri kişiliğin oluşması açısından belirleyici bir etken olarak görmeyen psikanalistlere kadar birçok düşünür, bilim […]
Türkiye’de Yedek İşgücü Ordusu
Ender Şiar Argın Kapitalizmin en kronik ve yapısal sorunlarından biri olarak işsizlik sorunu, pandeminin dünya sathında milyonlarca işçiyi işinden etmesiyle birlikte hem ekonomi politikalarının hem de güncel siyaset alanının başat tartışmalarından biri. Aynı zamanda, kapitalizmin sosyal ve ekonomik bir sistem olarak ortaya çıktığı zamandan itibaren kuramsal olarak eskimeyen bir tartışma olması itibariyle de işsizlik sorunu, sosyal teorinin her zaman ilgi […]
150. yılında Lenin, sınıf önderliği ve parti teorisi
Ender Şiar Argın “Lenin görünmüyor, fakat yine de aramızda dolaşıyor.” Vladimir Mayakovski Gazete yazılarında kod ismi olarak kullandığı biçimiyle Lenin, orijinal ismiyle Vladimir İlyiç Ulyanov’un doğumunun üzerinden tam 150 yıl geçti. 1870’te Orta Volga, Simbirsk’te, öğretmen ve aydın bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmişti. Peki, çokça araştırma-incelemeye konu olan ve ölümünün üzerinden neredeyse bir asır geçmiş bir devrimci önderi bugün […]
Felsefenin aşılması ve gerçekleştirilmesi: Devrimin Cebiri
Ender Şiar Argın Marksist filozof Hans Heinz Holz, 2011’de hayatını kaybettiğinde başta Marksist felsefe, diyalektik ve sanat teorileri olmak üzere 30’dan fazla teorik eser ve 500’den fazla yayın bırakmıştı. Türkçe’ye çevrilen çok sayıda eseri olduğu söylenemez. Yaşamının sonuna kadar Almanya Komünist Partisi (DKP) üyesi olarak kalmış, ‘devrimci bir felsefe’ için yorulmadan çalışmalarına devam etmişti. Dünyaca ünlü çalışmaları nihayet Türkçe’ye çevrilmeye […]
Adorno ve Horkheimer bağlamında Eleştirel Teorinin eleştirisi
Ender Şiar Argın ‘Eleştirel Kuram’ ya da ‘Eleştirel Toplum Teorisi’, Frankfurt Okulu teorisyenlerinin “kapitalist toplumun ideolojik eleştirisi” olarak tarif ettikleri yorum ve teorilerinin, bu şekilde anılmasını tercih ettikleri isimdir. 1923’te Frankfurt’ta kurulan Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü altında bir araya gelen bir grup teorisyen ve felsefi görüşlerinin yarattığı ekol, bugün Frankfurt Okulu adıyla anılıyor. Kuruluşundan bir asır sonra dahi kendisini Frankfurt Okulu’na […]
Tarihsel materyalizm üzerine mektuplar
Ender Şiar Argın Kor Kitap’ın Öner Ünalan çevirisiyle yeniden basımını yaptığı Tarihsel Materyalizm Üzerine Mektuplar, Engels’in ömrünün son döneminde yazdığı mektuplardan oluşan bir derleme eser. Mektupların odak noktası; tarihsel materyalist dünya görüşüne çeşitli kamplardan yapılan saldırılara ya da bu anlayışın Marksizmin takipçileri tarafından çarpıtılmasına karşı Engels’in yaptığı savunma ve açıklamalardır. Söz konusu mektupların Engels’in düşünsel yaşamının olgunluk döneminde yazıldığı da […]
Adorno ve kültür eleştirisinin eleştirisi
Ender Şiar Argın Teori ve Eylem’in 31. sayısında Adorno ve Horkheimer bağlamında Eleştirel Teori’nin tarihsel gelişimine, ortaya çıktığı koşullara ve günümüz sosyal bilim teorileri ve düşünce dünyası açısından nerede durduğuna dair bir inceleme yapmıştık. Bu yazıda ise, Eleştirel Teori’nin genel bir okumasından uzaklaşıp, özel olarak kültür eleştirisine ve Theodor Adorno’nun Frankfurt Okulu’nun en popüler teorisyeni olmasına vesile olan ‘kültür endüstrisi’ […]
2023 eğitim vizyonu ve AKP’nin eğitim paradigması
Ender Şiar Argın Teori ve Eylem’in 37. sayısında eğitim sorununun egemen sınıflar ve AKP açısından genel olarak neyi ifade ettiğini, 2023 Eğitim Vizyonu’nun mevcut neo-liberal dönüşüm denkleminin neresine denk düştüğünü, burjuvazinin nitelikli emek gücü ihtiyacı, bilgi toplumu, insan sermayesi vb. neo-liberal kavramlaştırmaların eğitim kurumlarındaki karşılığını, eğitim vizyonundaki yansımalarını uygulamalar, içerik, müfredat vb. yanlarıyla tartışmıştık. Bu yazıda ise eğitimde bu girişimin […]