Burak Bağçeci İşçi sınıfının ekonomik, sosyal ve politik olarak ezilmesinin koşullarını içinde taşıyan kapitalizme neden rıza gösterdiği ya da ona her zaman güçlü ve somut bir karşılık vermediği, geçmişten beri farklı ideolojik pozisyonlardan tartışılmıştır. Bu tartışma zemini, bekledikleri devrimi bir türlü bulamayan küçük burjuva aydınların sınıfın devrimci rolünü inkarına, “sınıftan kaçış” teorilerine kaynaklık ettiği kadar, devrimci politik platformlar için öznel […]
Emeğin Rızası
Hayvanlardan tanrılara Sapiens: İnsan türünün çarpıtılmış tarihi
Mehmet Özer Bir süredir, İstanbul’un farklı ilçelerinde evrime dair söyleşiler yapılıyor. Söyleşilere katılım ve gençlerin ilgisi oldukça iyi. Evrimin farklı yönlerine dair genel geçer soruların yanı sıra, detaylara dair ilginç sorular da geliyor bu söyleşilerde. Katılanların “Evrime dair kitap okudunuz mu?” sorusuna verdikleri yanıtlar arasında ilk sıralarda Hayvanlardan Tanrılara Sapiens[1] geliyordu. Söz konusu kitapla ilgili soruların çoğalması nedeniyle, sadece bu […]
Engels ve diyalektik
Burak Bağçeci Denilebilir ki Marksist dünya görüşü, doğup geliştiği günlerden itibaren büyük entelektüel tartışmaların konusu olagelmiştir. Kuramın iki kurucusu olan Marx ve Engels henüz hayattayken başlayan tartışmalar yıllar boyu sürmüş, Marksizmin hasımları onu gözden düşürmek, deforme etmek, yanlışlığını “kanıtlamak” için anti-propagandayı sürdürmüş ve sürdürmektedirler. Tartışmaların tek kaynağı elbette süregiden “ideolojik mücadele” olmamış, kuramın gerek bir inceleme nesnesi olarak gerekse bir […]
Marksizm ve insan doğası
Ender Şiar Argın ‘İnsan doğası’ kavramı gerek Marksist felsefede gerekse diğer düşünsel akımlarda veya bilim dallarında oldukça tartışmalı kavramlardan biri. “Marksizm gerçek hümanizmdir” diyen Sartre’dan anti-hümanist bilimsel Marksizm iddiasıyla Althusser ve yapısalcı akımlara, “çalışmak insan doğasına aykırıdır” diyen Gorz’dan insan bilincini ‘biyolojik verilerle’ açıklayan nörobiyolojistlere, toplumsal ilişkileri kişiliğin oluşması açısından belirleyici bir etken olarak görmeyen psikanalistlere kadar birçok düşünür, bilim […]
Türkiye’de Yedek İşgücü Ordusu
Ender Şiar Argın Kapitalizmin en kronik ve yapısal sorunlarından biri olarak işsizlik sorunu, pandeminin dünya sathında milyonlarca işçiyi işinden etmesiyle birlikte hem ekonomi politikalarının hem de güncel siyaset alanının başat tartışmalarından biri. Aynı zamanda, kapitalizmin sosyal ve ekonomik bir sistem olarak ortaya çıktığı zamandan itibaren kuramsal olarak eskimeyen bir tartışma olması itibariyle de işsizlik sorunu, sosyal teorinin her zaman ilgi […]
Bir kavram kargaşası: Maddi Olmayan Emek
Yağız Senem 2018 Mart’ında Kor Kitap’tan çıkan “Maddi Olmayan Emek Teorisi: Kuramsal Bir Eleştiri” kitabı, maddi olmayan emek teorisi ve kavramının eleştirel bir temelde, derinlemesine bir biçimde ele alınmasına olanak sağlıyor. 9 makalenin yer aldığı ve Arif Koşar’ın hazırladığı derlemede Sean Sayers, Steve Wright, Henrique Amorim, Arif Koşar, Kaan Kangal ve Güven Savul’un makaleleri bulunuyor. Yazarların kavrama yönelik eleştirilerinde ortaklaştığı […]
Faşizmin tank paletleriyle ezemediği bir direniş: Politeknik
Can Deniz Eraldemir “faşistin biri öldürdü o güleç yüzlü çocuğu.”[1] Kasım’ın 17’sinde, faşizme karşı insanlık tarihinin en şanlı direnişlerinden birisini, Politeknik Direnişi’nin 45. yılını anacak Yunanistan halkları. Atina Ulusal Teknik Üniversitesi’nin, yani kısa adıyla Politeknik’in 1973 Kasım’ında tank paletleriyle çiğnenmiş girişinde yer alan, kafası kopan öğrencinin bronz heykeline çiçekler ve çelenkler bırakılarak başlayacak anma, her yıl olduğu gibi. Direniş üç […]
Tarihsel materyalizm üzerine mektuplar
Ender Şiar Argın Kor Kitap’ın Öner Ünalan çevirisiyle yeniden basımını yaptığı Tarihsel Materyalizm Üzerine Mektuplar, Engels’in ömrünün son döneminde yazdığı mektuplardan oluşan bir derleme eser. Mektupların odak noktası; tarihsel materyalist dünya görüşüne çeşitli kamplardan yapılan saldırılara ya da bu anlayışın Marksizmin takipçileri tarafından çarpıtılmasına karşı Engels’in yaptığı savunma ve açıklamalardır. Söz konusu mektupların Engels’in düşünsel yaşamının olgunluk döneminde yazıldığı da […]
Hegel’in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi’nde din sorunu
Hasan Cem Çal “Din, halkın afyonudur.” Hemen ayırdına varılmıştır bu cümlenin; Marx’tan en çok alıntı yapılan cümlelerden biri. Ve genel kanıya göre de Marx’ın din karşıtlığının en açık ve özlü örneği. Hatta, başlı başına Marx’ın dine dair eleştirisinin esas nüvesi. Ama Marx’ın kapsamlı din eleştirisi gerçekten de bir cümleye indirgenebilir mi? Yani, Marx’ın dine dair eleştirisi gerçekten de basitçe bu […]
Metaların kerameti
Burak Bağçeci OHAL döneminde çıkarılan KHK’lerle üniversitelerden uzaklaştırılan akademisyenlerin kurduğu alternatif akademilerden biri olan Ankara Dayanışma Akademisi (ADA), ihraç edilen akademisyenlerin bir araya gelerek düzenledikleri seminerler, paneller, açık dersler ve çeşitli etkinliklerle yoluna devam ediyor. İletişim Yayınlarından çıkan “Metaların Kerameti” kitabı da ADA bünyesindeki çalışmaların bir ürünü olarak okuyucuyla buluştu. Özgür Öztürk ve Melda Yaman’ın Ankara Dayanışma Akademisi’nde verdikleri derslerin […]