Hans Heinz Holz[1] Almancadan Çeviren: Ahmet Cengiz I. İki de bir karışıklığa yol açmak konusunda Nietzsche gibisi yok. Nitekim bugün Marksistler arasında Nietzsche’den yana mı yoksa ona karşı mı tutum alınması gerektiği şeklinde bir tartışma sürdürülüyorsa, bu, bir karışıklıktan başka bir şey değildir. Nietzsche’nin dünya görüşünün tarihsel materyalizmle herhangi bir alakasının bulunmadığını belirtmek gerekir. Şu veya bu kısmi yönleri […]
Nietzsche’ye dair Marksist bir eleştirinin yönleri
Faşizm ve felsefe
Aydın Çubukçu FAŞİZMİN FELSEFEYE İHTİYAÇ DUYMASI Gündelik hayat içinde karşılaştığımız herhangi bireysel bir tutumun, laf olsun diye söylenmiş bir cümlenin, alışkanlıkların, geleneklerin, atasözlerinin içinde “faşizm belirtisi” olarak damgalayabileceğimiz pek çok özellik görebiliriz. Bunları eyleyenlerin faşizmle siyasal, ideolojik herhangi bir ilişkisi olmayabilir. Faşizm yaşanmadan, teorik, politik, estetik düzeyde sistem haline gelmeden önce, bu tür düşünce ve davranışlar, toplumun özellikleri içinde kimi […]
Felsefenin aşılması ve gerçekleştirilmesi: Devrimin Cebiri
Ender Şiar Argın Marksist filozof Hans Heinz Holz, 2011’de hayatını kaybettiğinde başta Marksist felsefe, diyalektik ve sanat teorileri olmak üzere 30’dan fazla teorik eser ve 500’den fazla yayın bırakmıştı. Türkçe’ye çevrilen çok sayıda eseri olduğu söylenemez. Yaşamının sonuna kadar Almanya Komünist Partisi (DKP) üyesi olarak kalmış, ‘devrimci bir felsefe’ için yorulmadan çalışmalarına devam etmişti. Dünyaca ünlü çalışmaları nihayet Türkçe’ye çevrilmeye […]
Engels’in kuramsal ve felsefi çalışmalarına dair birkaç not
Kaan Kangal Son 50 sene içinde üretilmiş Engels hakkındaki literatüre bakılarak Engels ile ilgili tartışmaların gündeminin bir takım küçük burjuva teorisyenlerin eksantrik ve hatta bazen ucube iddialarıyla belirlenmiş olduğunu söylemek mümkün. Fransız varoluşçu Jean-Paul Sartre, Macar felsefeci Georg Lukacs veya Frankfurt Okulu geleneğinden Alfred Schmidt gibi bazı bilindik isimlerden Engels ile Marx arasında ciddi teorik farklılıklar olduğu, Engels’in güya bir […]
Mantık ve Diyalektik’in eleştirisi üzerine
Aydın Çubukçu İlk basımının üzerinden neredeyse 30 yıl geçtikten sonra, Mantık ve Diyalektik adlı kitabım, nihayet kapsamlı bir eleştirinin konusu oldu. Çok önceleri Mustafa Bayram Mısır, çalışmaya Hegelci bakış açısının egemen olduğuna dair kısa bir eleştiri yöneltmişti. Bu bakımdan, Birikim’in Mayıs 2018 tarihli sayısında Alper Öztaş’ın değerli ilgisi[1], kitap için bir ilk sayılabilir. Böylece, en azından bazı bölümleri yeniden gözden […]
Marx ve doğanın diyalektiği
Kaan Kangal Diyalektiğin sadece toplumsal bir kategori mi olduğu yoksa doğayı da mı kapsadığı sorusu Marksist literatüründe neredeyse bir asır boyunca tartışılmış klasik bir polemik konusudur. Bir dizi düşünüre göre Marksizmin doğa ve doğa bilimler görüşü sadece Engels tarafından formüle edilmiştir. Bu görüşe göre Engels’ten farklı olarak Marx tarih-üstü evrensel yasaları değil belirli bazı toplumsal üretim biçimleri ve tiplerini incelemiş, […]
Anti-Dühring’te ‘mutlak ilke’nin eleştirisi
Ongün Gürsu Friedrich Engels’in Anti-Dühring’i, kitabın sunuşunu yapan E. Botigelli tarafından Marksizmin özünün ilk sistematik açıklaması olarak ifade edilmiştir. Anti-Dühring’in Marksist külliyat içerisinde ve Engels’in çalışmalarında tuttuğu özel yerin bir nedeni de elbette budur. Marksist felsefenin temel ilkeleri bu kitapta son derece açık, anlaşılır ve eksiksiz bir şekilde ifade edilmiştir. E. Botigelli’nin sunuşu, metnin yazıldığı dönemin kısa bir tarihini vermektedir. […]
Marx’ın yönteminde adımlar
Ongun Gürsu Bertell Ollman’ın Diyalektiğin Dansı[1] isimli kitabı, diyalektiğin ne olup olmadığından ziyade Marx’ın çalışmalarında diyalektiği nasıl kullandığının bir analizi. Ancak bu kitap bir analiz ve analiz sonucunda bulunanların okuyucuya aktarılarak okuyucunun da bu metodu öğrenmesi gayesinin yanında, Marksizm eleştirilerinin veya Marksizmi aşma iddiasında olan akımların da Marx’ı ele alırken içlerine düştükleri hataları göstermesi ile çift yönlü bir anlam kazanmaktadır. […]
‘Diyalektik yöntem ve materyalizm’ üzerine notlar
Metin Akarsu Evrensel Basım Yayın’ın KHK kararı ile kapatılmadan hemen önce çıkardığı son kitaplardan birisi de Diyalektik Yöntem ve Materyalizm isimli felsefi kitap. 152 sayfalık kitabın felsefe ve özellikle diyalektik, materyalizm gibi konularda derinlemesine okuma yapmak isteyenler için oldukça yararlı bir başvuru kitabı olabileceği söylenebilir. Kitap Paul Labérenne, René Maublanc, Georges Friedmann, Jean Baby’nin yazdığı 4 farklı makaleden oluşuyor. Aslında […]