Arif Koşar Giriş Dijitalleşme ve yapay zeka alanındaki gelişmelerle işletme bazında tam otomasyon örnekleri artıyor. Önümüzdeki yıllarda daha da artması muhtemel. Tam otomatik işletmelerde -en azından teorik olarak- insan müdahalesi yok. İşçi istihdam edilmediğinden ışıkları açmaya gerek kalmıyor ve bu nedenle karanlık fabrika olarak anılıyorlar. En ünlü karanlık işletmelerden biri Japonya’da faaliyet gösteren Fanuc tesisleri. Fabrikada robotlar CNC takım […]
Tam Otomatik İşletme ve Artı-Değer
Kuruluşunun İkinci Yüzyılında Türkiye’nin Bağımlı Kapitalizmi
Yusuf Akdağ Yarı sömürge, geri tarım ülkesi, bağımlı kapitalist ülke, dünyanın 21. büyük ekonomisi ya da “yeni emperyalist-alt emperyalist” gibi yapısal ve matematiksel tanımlama ve tespitlerle işaret edilen Türkiye’de kapitalist gelişme düzeyi ve sermaye birikimi sorunu onlarca yıl öncesinden başlayarak tartışma konusu olageldi. Yaygın kabul gören anlayışlardan birine göre Osmanlı’da da Cumhuriyet Türkiyesi’nin ilk yarım yüzyıllık sürecinde de farklı […]
Orta Vadeli Program: Finans Kapitale Yeni Taahhüt
Uğur Zengin “Ve sömürü, başkalarının karşılığı ödenmeyen emeğine el koyma, çoğu kez, sermaye sahibine bu emeği için haklı olarak verilmesi gerekli bir ödül gibi gösterilmiştir, ama bunu hiç kimse, Birleşik Devletler’de köle düzeninin savunuculuğunu yapan, O’Connor adlı avukatın, 19 Aralık 1859 tarihinde New-York’ta yapılan bir mitingde, ‘Güneye Adalet’ sloganı altında yaptığından daha iyi becerememiştir. Büyük bir alkış tufanı arasında, […]
Kitlesel otomasyon çağında korku ve umut: İşin geleceğini tartışmak
David A. Spencer[1] Çalışmanın ortadan kalkmasına dair öngörülere hem akademik hem de popüler söylemde çokça rastlamak mümkün. Önde gelen bazı ampirik çalışmalardan (Frey ve Osborne, 2017; ayrıca bkz. Acemoğlu ve Restrepo, 2017) beslenen bu söylem, yeni dijital ve robotik teknolojilerdeki sürekli ve üstel ilerlemeyi vurgulamakta ve bu teknolojileri işin sonu ile ilişkilendirmektedir (Brynjolfsson ve McAfee, 2014; Ford, 2015). Gelecekte, […]
Üretken ve üretken olmayan emek: Tarihsel bir özet
Arif Koşar GİRİŞ Toplumsal zenginliğin kaynakları ve artışı modern ekonomi politiğin doğuşundan itibaren en temel ilgi alanlarından birisi olmuştur. Değer, artı-değer, kâr ya da rantın kaynağı; hangi tür çalışma ile yeni bir değer yaratılabileceği; hangi sınıfların ekonomik olarak üretken olup olmadığı gibi konular tartışılmıştır. Literatürde bu tartışma, en azından merkantilistlerin artı-değeri dış ticaret fazlası ile açıklamalarından sonra üretken ve […]