Emeklilik reformuna karşı güçlü bir emek hareketi

Fransa İşçi Komünist Partisi   Hareketin kökleri Ocak 2023’ten Haziran ayının başına kadar, grevler ve gösterilerden oluşan güçlü bir işçi ve halk hareketi Fransa’yı sarstı. 6 Haziran’daki grev ve gösteri günü, Macron hükümetinin emeklilik yaşını iki yıl geri çekme niyetini protesto eden bu büyük hareketin sonu gibi gözüküyor. Kovid salgınından sonra, özellikle 2021 sonbaharından itibaren ekonomik faaliyetlerin yeniden başlamasıyla ülke […]

Britanya’da yükselen işçi hareketinin seyri

Aydın Göçmen   Mayıs 2022’den bu yana Britanya, yükseliş ve duraksamalarıyla bir grev dalgasına girmiş durumda. Bu dalga, demiryolu işçileri sendikası RMT’nin[1] 24 Mayıs 2022’de duyurduğu, Haziran’daysa ülkenin 13 başlıca işletmesinde gerçekleşen grevlerle başladı. Bu, İngiltere’de, 1989’dan bu yana işçilerin ulusal çapta gerçekleştirdiği ilk grevdi. Diğer iki demiryolu işçi sendikası ASLEF ve TSSA’nın da ay sonunda katıldığı grevlerle ülkenin başlıca […]

Güneşin patentini almaya cüret: Patentler, aşılar ve ilaçlar

Kaan Biçici   Bilimin tarihine dair anlatılar genelde çeşitli isimlerin biyografi anlatıları gibi şekillenir. Tarihin akışını değiştirmiş, yaşadıkları dönemin –toplumsal koşullarının- şekillendirdiği ya da etkilediği değil tersine dönemi şekillendirenler ve etkileyenler… Newton, Galilei, Einstein hatta bugün daha da popülerlik kazanmış Oppenheimer… Böylesi figürler sayılacaksa daha birçok isim sıralanabilir. Bu anlatılarda öne çıkan bir diğer şey “bireysel” fikirler olurken fikirler “vahyen” […]

Emperyalizm tartışmalarında bitmeyen kafa karışıklığı

Ahmet Cengiz   Bir zamanlar “kolektif emperyalizm” tezi vardı. “Küreselleşme” furyasının her tarafı kavurduğu yıllarda ortaya atılmıştı. Bu teze göre, tüm emperyalist devletler kolektif bir şekilde diğer ülkelere hükmediyordu. Emperyalistler arası savaş da tarihe karışmıştı. Almanya’da örneğin bu tezi savunanların başında Alman Komünist Partisi’nin (DKP) bir kanadı geliyordu, sözcüsü de Leo Mayer idi. 2008 dünya ekonomik krizi, pek çok şeyi […]

Cumhuriyet ve laiklik üzerine

Ali Yaşar   AKP iktidarı döneminde genel olarak işbirlikçi tekelci burjuvazi ve bu tekellerin AKP tarafından doğrudan desteklenen kesimleri -beşli çete diye adlandırılan- daha hızlı olmak üzere büyüdü. Madalyonun bir yüzü bu artan sömürü ve büyüme olurken diğer yüzü işçi sınıfının örgütlerine saldırı, sendikalaşma çabalarının engellenmesi, politik yaşamın daha da gerileştirilmesi oldu. Erdoğan tekellerin temsilcilerine “eskiden grev falan oluyordu, bunları […]

Cumhuriyetin 100. yılında Kürt sorunu: Hep aynı nakarat!

Yusuf Karadaş   Giriş Kürt sorunu, Kürtlerin ayrı bir ulus olarak varlığının ve bağlı olarak ulusal-demokratik haklarının tanınması sorunudur. Yüz yıllık cumhuriyetin Osmanlı’dan devraldığı ama bugüne kadar çözümsüz bıraktığı Kürt sorunu, aynı zamanda bu rejimin karakterini belirleyen önemli sorunlardan biri olageldi. Bugün çözümü gecikmiş ve coğrafyası parçalanmış bir ulusal sorunu olarak Kürt sorununun diğer bölgesel gelişmelerle fazlasıyla iç içe geçmiş […]

Bir millet yaratmak

Aydın Çubukçu   Önce burjuvazi Türkiye’de kapitalizmin gelişmesi üzerine yazılmış pek çok araştırmada, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinin bir “burjuvazi yaratma” süreci olduğu ileri sürülmüştür. Bu görüşü tamamlayan tez ise ülkenin iç dinamizminin yarattığı bir burjuva sınıfının olmaması, oysa özellikle “Batılılaşma” adı verilen “Kemalist Devrimler” yolunun bir burjuvaziyi gerektirmesi dolayısıyla Cumhuriyet kadrolarının bu eksikliği “burjuvaziyi yaratarak” gidermeye giriştikleri biçimindedir. Kemalistlerin toplumsal sınıfları […]

‘Makbul yurttaş’ın olanaksızlığı ya da sınıflı, imtiyazlı, kaynaşmamış bir kitle

Nuray Sancar   Miras Cumhuriyet, 2. Mahmut’un Osmanlı ‘reformları’na kadar uzatılabilecek, 2. Meşrutiyet dönemine doğru da keskinleşen çelişki ve çatışmaları bakiye almıştı. Osmanlı aydınlarının çalışmaları, işçi sınıfı ve örgütleri, Anadolu’da vergilere ve baskılara karşı halk hareketleri[1], Kürt bölgelerinde isyanlar, ekmek isyanları, 1822’de Girit ayaklanmasıyla başlayan ulusal-ayrılıkçı hareketler imparatorluğun sonlarına doğru teb’anın hoşnutsuzluğunun boyutlarını gösteriyordu. Bu tablo dünya kapitalizmiyle ilişki içinde […]

Cumhuriyet ve parlamento

Sinan Birdal   ta ata aa ta ta ha ta tta ta tarih sınıfların mücadelesidir 1921 kanunisani 28 karadeniz burjuvazi biz on beş kasap çengelinde sallanan on beş kesik baş yoldaş bunların sen isimlerini aklında tutma fakat 28 kanunisaniyi unutma!   nâzım hikmet, moskova 1923   1 Kasım 2015 seçimlerinden günler önce 27 Ekim’de Evrensel gazetesinde şöyle yazmıştım: “Cumhuriyetin 92. […]

100. yılda Kemalizm ve Cumhuriyete ‘soldan’ bakış

Mustafa Yalçıner   Cumhuriyetin 100. yılına Mustafa Kemal düşmanı dinci gericiliğin egemenliğinde giriliyor. M. Kemal ve Kemalist hareketle uyuşmazlıkları tartışma götürmez. Her şeyden önce Kemalist hareket işgale uğrayan ülkede emperyalizme karşı saf tutmuşken, güncel dinci tekelci gericilik işbirlikçidir. Ve başlangıçta iktidarını sağlamlaştırmak için, dinci gericiliğin dayanaklarını budamış; bu kapsamda saltanat ve hilafeti kaldırdığı gibi, laiklik ilan edip din işlerini Diyanet’in […]