Tam Otomatik İşletme ve Artı-Değer

Arif Koşar   Giriş Dijitalleşme ve yapay zeka alanındaki gelişmelerle işletme bazında tam otomasyon örnekleri artıyor. Önümüzdeki yıllarda daha da artması muhtemel. Tam otomatik işletmelerde -en azından teorik olarak- insan müdahalesi yok. İşçi istihdam edilmediğinden ışıkları açmaya gerek kalmıyor ve bu nedenle karanlık fabrika olarak anılıyorlar. En ünlü karanlık işletmelerden biri Japonya’da faaliyet gösteren Fanuc tesisleri. Fabrikada robotlar CNC takım […]

Popper’ın Bilim Felsefesinin Açmazları

Burak Bağçeci   Karl Popper sıklıkla son yüzyılın en önemli filozoflarından biri olarak anılır. Bilim felsefesinin en popüler figürlerinden olan Popper, bu alandaki çalışmalarının önemi bir yana, aynı zamanda toplumbilimlerine dair tezleriyle de ünlüdür. Ancak Popper’ın kuşkusuz oldukça etkili olan “eleştirel rasyonalizm” felsefesinin taşıdığı değer, baştan beri zaaflar ve sınırlılıklarla da birlikte var olmuştur. Nitekim Popper’ın görüşleri birçok yönüyle oldukça […]

Kuruluşunun İkinci Yüzyılında Türkiye’nin Bağımlı Kapitalizmi

Yusuf Akdağ   Yarı sömürge, geri tarım ülkesi, bağımlı kapitalist ülke, dünyanın 21. büyük ekonomisi ya da “yeni emperyalist-alt emperyalist” gibi yapısal ve matematiksel tanımlama ve tespitlerle işaret edilen Türkiye’de kapitalist gelişme düzeyi ve sermaye birikimi sorunu onlarca yıl öncesinden başlayarak tartışma konusu olageldi. Yaygın kabul gören anlayışlardan birine göre Osmanlı’da da Cumhuriyet Türkiyesi’nin ilk yarım yüzyıllık sürecinde de farklı […]

Orta Vadeli Program: Finans Kapitale Yeni Taahhüt

Uğur Zengin   “Ve sömürü, başkalarının karşılığı ödenmeyen emeğine el koyma, çoğu kez, sermaye sahibine bu emeği için haklı olarak verilmesi gerekli bir ödül gibi gösterilmiştir, ama bunu hiç kimse, Birleşik Devletler’de köle düzeninin savunuculuğunu yapan, O’Connor adlı avukatın, 19 Aralık 1859 tarihinde New-York’ta yapılan bir mitingde, ‘Güneye Adalet’ sloganı altında yaptığından daha iyi becerememiştir. Büyük bir alkış tufanı arasında, […]

Yaşanılanlardan Öğrenmek mi Yakın Geçmişe Reddiye mi?

Çetin Akdeniz   Sendika.org, “Sosyalist hareket, özeleştiri ve yeniden inşa” başlığı altında ve “Sosyalist hareket açısından yenilgiyi nasıl tanımlamalı? Sosyalist hareketin krizini aşmak için ne yapmalı; kimle yapmalı, nasıl bir kadro ve kitle politikasıyla yapmalı?” soruları kapsamında “sosyalist hareketten temsilciler ve entelektüellerle” yaptığı söyleşi ve sorulara yazılı yanıtları hayli kapsamlı bir dosya halinde yayımladı. Bu dosya kapsamında sorulan sorulara verilen […]

Filler Tepişirken: Filistin Sadece Filistin Değil

Musa Özuğurlu   Tarihi İpek Yolu kabaca Pekin’den başlar Orta Asya ülkelerine, Hindistan’a uğrar, oradan İran’a ve Ortadoğu topraklarına geçer, Eski Suriye’den denize açılır ya da Antakya üzerinden Anadolu’ya geçer, buralardan deniz ya da kara yolları ile Avrupa’ya ulaşırdı. Baharat Yolu ise Hindistan’dan başlar denizden ilerler, kısa kolu (uzun kol Afrika kıyılarını dolaşıyordu) önce Aden’e daha sonra Akabe limanına ulaşır, […]

Stratejik Özerklik ve Avrupa Savunma Kompleksi: Yapılar, Etkenler ve Engeller

Özlem Alev Demirel[1] Almancadan çeviren: Mehmet Çallı   Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından çok önce, mevcut Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen (2019) “büyük güçler arasındaki rekabetin geri dönüşünü” içinde bulunduğumuz dönemin “en fazla öne çıkan özelliği” olarak tanımlamıştı. Ona göre bu yeni düzende kendini gösterebilmek için AB, çıkarlarını stratejik ve özerk bir şekilde savunmaya hazır olmalıydı. Bunu yapabilmek için de sadece […]

Montajdan Komplekse: Savaş Sanayisinin Dönüşümü

Bahadır Özgür[1] – İsmet Akça[2] Söyleşi: Nuray Sancar   Son zamanlarda siyasi iktidar birtakım savaş araçlarının Türkiye’de üretiliyor olmasıyla övünüyor. Bu cihazlar önüne milli ön takısı takılarak anılıyor. Seçim döneminde ve Cumhuriyet’in yüzüncü yıldönümünde milli gemilerle, uçaklarla gösteriler yapıldı. Türkiye’de gelişen bir savaş sanayii var ve bu her fırsatta halka hatırlatılıyor. Bu milli savaş sanayiinin hikayesi nedir? İsmet Akça: Aslında […]

Militarist dönüşüm ve Türk askeri-sınai kompleksi

Yusuf Karadaş   Türkiye’de son yıllarda iktidarın savaşçı-yayılmacı politik yönelimiyle de iç içe geçmiş olarak silah-savunma sanayi alanında yaşanan hızlı büyüme dikkat çekiyor. Erdoğan yönetimi, Türkiye’yi “Bölgenin lider ülkesi” yapma iddiası üzerinden Ortadoğu’dan Kafkasya’ya ve Doğu Akdeniz’den Afrika’ya kadar bölgedeki her gerilim ve çatışmada aktif rol almaya, müdahaleler gerçekleştirmeye çalışıyor. Öte yandan Kürt sorununu savaş-şiddet yöntemiyle çözme politikasının bir devamı […]

100. yıl kutlamalarının ardından…

Mustafa Yalçıner   yılında Cumhuriyet karşısında değişik eksenlere yaslanan farklı tutumlar alındı ve üzerine çok şey söylenip tartışıldı. Söylenenler ve tartışma elbette bitmeyecek. Nedeni açık. Gerek bizzat cumhuriyetin kendisi, sınıf temeli ve dayanaklarıyla birlikte bir değişim sürecinden geçti, geçiyor; gerekse cumhuriyet üzerine tutum ortaya koyanlarla tartışmacılar ideolojik pozisyonlarının yanı sıra güncel politik konum ve ihtiyaçlarıyla farklı sınıf aidiyetleri ve çıkarlarına […]