Aydın Çubukçu Marksizm-Leninizm bakımından aydın toplumsal kategorisi, tarihte oynadıkları rol ve işçi hareketi ile ilişkileri bakımından her zaman önem taşımıştır. Yine bu iki özellik açısından, dünya sosyalist hareketi ve Türkiye solu için her zaman tartışılan bir “aydın sorunu” da olmuştur. Tarihsel bir rolleri olduğu ve işçi hareketi ile ilişkilerinin önem taşıdığına ilişkin bu iki değerlendirme, yalnızca teorik bir varsayıma mı […]
Aydınlar ve toplumsal muhalefet
IŞİD sonrası Irak’ın paylaşımı: Kerkük sorunu ve bağımsızlık referandumu
Y. Yılmaz Karadaş 2011’de başlayan Suriye Savaşı’ndan en dolaysız etkilenen ülkenin Irak olduğu biliniyor. Çünkü Suriye savaşı, Irak’ta ABD’nin 2003’te kurduğu sisteme rağmen bir türlü çözülemeyen mezhepsel (Şii-Sünni) ve etnik (Arap-Kürt-Türkmen) sorunları[1] tetikleyen ve derinleştiren bir rol oynadı. Bu dönemde, ABD müdahalesiyle Saddam’ın devrildiği 2003’ten sonra iktidardaki etkinliklerini kaybettikleri için Şii ağırlıklı merkezi hükümet ile ciddi bir gerilim yaşayan Sünni Araplar […]
Modern sınıf kavramı ve Marx
Arif Koşar Karl Marx, henüz, politik ekonomi çalışmalarını derinlemesine geliştirmediği, ancak zihninde bunun ögelerini inşa ettiği bir dönemde, dostu Joseph Weydemeyer’e yazdığı 5 Mart 1852 tarihli bir mektupta şunları söylüyordu: “Bana gelince, modern toplumdaki sınıfların varlığını ya da aralarındaki mücadeleyi keşfetme onuru bana ait değildir. Benden çok önce, burjuva tarihçiler bu sınıf mücadelesinin tarihsel gelişimini anlatmışlar ve burjuva iktisatçılar da […]
İtalya’da faşizm ve kadınlar
Fulya Alikoç Mussolini’nin ünlü Ekim 1922’de gerçekleştirdiği Roma Yürüyüşü ile birlikte iktidarı ele geçirmesinin ardından yaklaşık bir-bir buçuk ay sonra Komintern 4. Dünya Kongresi, uluslararası faşizme dair şu tezleri onaylamıştı: “Burjuvazinin proletaryaya karşı politik saldırısı, sermayenin ekonomik saldırısıyla yakından bağlantılıdır ve bunun en keskin dışavurumu uluslararası faşizmdir. Artık düşmekte olan yaşam standartları kamu hizmetleri de dahil orta sınıfları etkilemektedir; yönetici […]
Hizbullah ve işçiler
Joseph Daher* Hizbullah, şöhreti son yıllarda azalsa da, İsrail’e karşı askeri direnişi nedeniyle uzun süre sol kesimden alkış aldı. Pek çok kişi, ilerici yanının bir göstergesi olarak, örgütün sunduğu sosyal hizmetlere de dikkat çekti. Halbuki bu son iddia gerçekliğe uymuyor. Hizbullah, Lübnan’da yaşanan sosyal ve ekonomik mücadelelerde kendisini zamanla yanlış tarafta konumlandırdı. Şii burjuvazisinin yükselen kanadıyla birlik olarak, eski köklerinin […]
Otomatik fabrika
Morosov*[2] Geniş ve oldukça aydınlık bir fabrika salonunun en sonunda, bir yazı masasının başında bir adam oturuyor. Aslında, büyük bir fabrikanın yönetici müdürünün haberleşme cihazları bile böylesine mütevazi bir masaya sığmaz. Ancak bu masada, büyük bir araba piston fabrikasının üretiminin tüm aşamalarını yansıtan bir “sihirli ayna” bulunuyor. Bütün işletmeyi buradan sadece bir eleman kontrol altında tutuyor. Fabrika hangarı terk edilmiş […]
Yeni Bir Kadın Hareketi, Yine Bir Feminizm
Sevda Karaca Fulya Alikoç 2016 yılında Polonya’da kadınlar, ülkede kürtajın tamamen yasaklanmasını öngören yasa tasarısını protesto etmek için greve gitti. Kadınlar, “Kara Pazartesi” adını verdikleri yürüyüşler kapsamında başkent Varşova dahil birçok şehirde siyah kıyafetleriyle sokağa çıktı. “Ağıt yakan” kadınlar, pankartlı fotoğraflarını sosyal medyadan paylaştı. Protestolara katılan kadınlar, işe ve okula gitmeyi, ev işleriyle ilgilenmeyi reddetti. Greve destek için bazı şirketler […]
Demokratik Modernite’de “sınıf” kavramı ve işçi sınıfı
Arif Koşar Demokratik Modernite Dergisi’nin “Kuramsal Marksizm’in tıkanıklıkları ve çözüm arayışları” konulu sayısında, “kapitalist modernitenin ‘sol’ destekçisi”, “ekonomik indirgemeci”, “determinist”, “devletçi”, “pozitivist” olduğu ileri sürülen Marksizm, çeşitli açılardan değerlendirme konusu yapıldı. Teori ve Eylem’in bir önceki sayısında[1], Demokratik Modernite’nin Marksizm’e ilişkin daha genel diyebileceğimiz, esasen onun tarihsel materyalist yöntemini konu edinen “ekonomizm”, “ekonomik indirgemecilik”, “zihin”, “zihniyet” ve çeşitli düşünsel unsurların […]
Dijital emek tartışmaları
Kaan Kangal Facebook, Youtube ve Twitter gibi sosyal medya platformda yaptığımız paylaşımlar, tıkladığımız linkler, beğendiğimiz görseller, açtığımız sayfalar bu ve benzeri medya kuruluşları tarafından yakından takip ediliyor; her bir kullanıcıya dair istatistiksel bir profil çıkartılıyor; kullanıcının ilgisi doğrultusunda ona hitap edebilecek veya onun ilgisini çekebilecek başka linkler kullanıcı her defa medya platformlarına girdiği zaman karşısına çıkıyor. Kullanıcı görmek istemediği linkleri […]
Dünya, bölge ve Türkiye’de sıkışmışlık
Kadir Yalçın “Yerli-milli”lik düşkünü kimileri “bir biz varız, bir de tüm dünya” diyor. “Bir Türk dünyaya bedeldir” darbımeselinden gelinen yer burası. Hollandalı G. Vilders’e “ırkçı” diyorlar, zaten o da hakkını veriyor; ancak –Putin ve Rusya’sıyla Trump geldikten sonra Amerika’yı bir yana ayırıp– içeride ve dışarıda Türkten başkasını tanımıyor, şoven milliyetçilik ve ırkçılığın tekelci doruğunda önlerine gelene hakaret edip güçleri yetenlere […]